Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη: Ελένη Κορνάρου, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΣΔΥ, Τομέας Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής

Σκοπός Σεμιναρίου

Η Επιδημιολογία είναι βασική επιστήμη της Δημόσιας Υγείας και μελετά την αρρώστια και την υγεία  στον πληθυσμό. Σκοπός της Επιδημιολογίας είναι ο έλεγχος και η πρόληψη των ασθενειών μέσω της καταγραφής και αξιολόγησης της κατανομής και της εξέλιξης των ασθενειών στην κοινότητα, καθώς και των παραγόντων που τις διαμορφώνουν και τις επηρεάζουν. Οι Επιδημιολογικές Μέθοδοι είναι απαραίτητες σε κάθε στάδιο σχεδιασμού, οργάνωσης και λειτουργίας  των υπηρεσιών υγείας.

Σκοπός του μαθήματος είναι να αναπτύξει την έννοια της επιδημιολογίας και κυρίως τη μεθοδολογία της επιδημιολογικής έρευνας σε σχέση με τις Υπηρεσίες Υγείας και την διαμόρφωση Πολιτικών Υγείας ως μέρος της Δημόσιας και Ιδιωτικής Διοίκησης και Διαχείρισης των χρηματοοικονομικών αναγκών της χώρας. Αναπτύσσονται οι βασικές τεχνικές, που η επιδημιολογία χρησιμοποιεί για να μετρηθούν τα προβλήματα υγείας του πληθυσμού. Η  ανάλυση της επιδημιολογικής εικόνας της  κοινότητας  στοχεύει στην κάλυψη των ιατρικών αναγκών και στη βελτίωση της οργάνωσης και της λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας.

Η ολοκλήρωση του μαθήματος επιτυγχάνεται με:

(α)        τη γνώση των βασικών ερευνητικών μεθόδων της αναλυτική επιδημιολογίας

(β)        τη δυνατότητα σχεδιασμού και εκτέλεσης Επιδημιολογικής Έρευνας

(γ)    τη δυνατότητα χρησιμοποίησης  σύγχρονων εργαλείων αναζήτησης και ανάκτησης σημαντικών επιστημονικών πληροφοριών από τον χώρο των βιοϊατρικών επιστημών.

Τη δυνατότητα αναζήτησης, εντοπισμού και απόκτησης άμεσα της  ζητούμενης επιστημονικής βιβλιογραφίας, μέσα από τις κατάλληλες βιβλιογραφικές πηγές.

(δ)        τη δυνατότητα εκτίμησης των ιατρικών αναγκών, μέτρησης  και χρησιμοποίησης των υπηρεσιών υγείας, για την εφαρμογή τους στον σχεδιασμό, οργάνωση και λειτουργία του Συστήματος Υγείας.

(ε)        την κατανόηση των εργαλείων  της επιδημιολογίας για τον Σχεδιασμό Πολιτικής Υγείας και εξοικονόμηση Χρηματοοικονομικών Πόρων.

Αντικείμενο Παραδοτέο Υλικό 

Ενότητα 1	Εισαγωγή στην Επιδημιολογία Σκοποί – Σημασία στη Δημόσια Υγεία Αναπτύσσονται: οι βασικές έννοιες, οι σκοποί  και στόχοι της Επιδημιολογίας, η  συμμετοχή της Επιδημιολογίας στον Σχεδιασμό και την Αξιολόγηση των Υπηρεσιών Υγείας, η χρησιμότητα των Επιδημιολογικών Μεθόδων. Αναφορά και συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων Επιδημιών της εποχής μας.
Ενότητα 2	Μέτρηση Υγείας-Δείκτες Νοσηρότητας και Θνησιμότητας Γίνεται αναφορά των εργαλείων για τον υπολογισμό των δημογραφικών γεγονότων και φαινομένων που επηρεάζουν τον πληθυσμό (δείκτες νοσηρότητας, θνησιμότητας), αλλά και των προτυποποιημένων δεικτών θνησιμότητας, με σκοπό τον καθορισμό κατάλληλων πολιτικών για τη βελτίωση της υγείας του, την αξιολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών και την επιλογή στρατηγικών  που θα επιτρέψουν την επίτευξη του ανωτέρω στόχου.
Ενότητα 3	Χαρακτηριστικά και Εφαρμογές Περιγραφικής Επιδημιολογίας Μελετώνται οι διάφορες έννοιες της Επιδημιολογίας όπως: διασπορά, καθοριστικοί παράγοντες της μόλυνσης, καταστάσεις, γεγονότα, πληθυσμός. Αναπτύσσονται η έννοια της Εφαρμοσμένης Επιδημιολογία, οι χρήσεις της Επιδημιολογίας, οι ορισμοί κρούσματος και οι Επιδημιολογικές μεταβλητές, χρόνος, τόπος, πρόσωπα. Μελετώνται τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά ασθενών, η σύγκριση ομάδων. Προσεγγίζεται η έρευνα των αιτιών και των αποτελεσμάτων. Αναπτύσσεται η  συμβολή της επιδημιολογίας στην Πρακτική της Δημόσιας Υγείας: Επιτήρηση Δημόσιας Υγείας, Διερεύνηση των ασθενειών, Αναλυτικές Μελέτες, Αξιολόγηση Προγραμμάτων.
Ενότητα 4	Μορφές Επιδημιολογικής Έρευνας: Προοπτική Έρευνα Ανάπτυξη της Προοπτικής έρευνας ως προς τα: χαρακτηριστικά,  Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα.  Διαμόρφωση συγκρινόμενων ομάδων. Στοιχεία Προοπτικής Έρευνας. Μέγεθος δείγματος. Πηγή δεδομένων. Ανάλυση Στοιχείων. Αιτιολογικοί Δείκτες. Πλασματικές συσχετίσεις. Ερμηνεία ευρημάτων.
Ενότητα 5	Μορφές Επιδημιολογικής Έρευνας: Αναδρομική Έρευνα Ανάπτυξη της Αναδρομικής έρευνας ως προς τα: χαρακτηριστικά. Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα. Επιλογή ασθενών και μαρτύρων. Εξομοίωση. Ερμηνεία Ευρημάτων.
Ενότητα 6	Μορφές Επιδημιολογικής Έρευνας: Συγχρονική Έρευνα Συγχρονική Έρευνα, Σκοπός, Μεθοδολογία, Χρησιμότητα. Ανάπτυξη της Συγχρονικής Έρευνας ως προς τα: χαρακτηριστικά. Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα.Οικολογικές Μελέτες. Συγκεντρωτικό Σφάλμα.
Ενότητα 7	Σχεδιασμός και Εκτέλεση Επιδημιολογικής Έρευνας Ι Στάδια Επιδημιολογικής Έρευνας Στην πράξη,  ο  τρόπος σχεδιασμού και πραγματοποίησης  μιας έρευνας. Διαμόρφωση ερευνητικού πρωτοκόλλου. Προετοιμασία συλλογής πληροφοριών. Διαθέσιμα στοιχεία-προσωπικές παρατηρήσεις. Συλλογή στοιχείων-Ερωτηματολόγιο. Επεξεργασία-Ανάλυση στοιχείων. Αποτελέσματα-Συμπεράσματα. Δημοσίευση Μελέτης
Ενότητα 8	Σχεδιασμός και Εκτέλεση Επιδημιολογικής Έρευνας ΙΙ Ερωτηματολόγιο – Παρουσίαση ΈρευναςΣτην πράξη, οι τεχνικές δημιουργίας ενός ερωτηματολογίου. Τρόποι συλλογής πληροφοριών. Τύποι Ερωτηματολογίων. Δημιουργία ερωτηματολογίου. Είδη ερωτήσεων και απαντήσεων. Έλεγχος, Εμφάνιση. Παρουσίαση Έρευνας.
Ενότητα 9	Χρήση x2 Κατανομής για λύση Ποιοτικών Δεδομένων (Έλεγχος Προσαρμογής–Ανεξαρτησίας–Ομοιογένειας) Εξέταση για την πιθανή σχέση δυο χαρακτηριστικών μέσα σε ένα δείγμα (έλεγχος  ανεξαρτησίας) την προέλευση ενός δείγματος από συγκεκριμένη κατάσταση (έλεγχος προσαρμογής) και την προέλευση δύο ή περισσοτέρων δειγμάτων από απροσδιόριστο πληθυσμό.
Ενότητα10	Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας Ι – Εκτίμηση των Ιατρικών Αναγκών Ανάπτυξη της Ιατρικής της Κοινότητας. και της  Ιατρικής της Δημόσιας Υγείας. Μέτρηση της ασθένειας και των Ιατρικών Αναγκών.  Δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας. Ειδικές έρευνες νοσηρότητας. Εθνικά-Τοπικά προβλήματα Υγείας. Ομάδες υψηλού κινδύνου. Διαχρονικές εξελίξεις, καθορισμός προτεραιοτήτων κατά τον προγραμματισμό των υπηρεσιών υγείας.
Ενότητα 11	Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας Μέτρηση της Ζήτησης Υπηρεσιών Υγείας Χρησιμοποίηση των Υπηρεσιών Υγείας Μέτρηση της ασθένειας και των Ιατρικών αναγκών. Αναπτύσσονται η Πρωτοβάθμια Περίθαλψη, η Νοσοκομειακή Περίθαλψη. Οι Δείκτες Χρησιμοποίησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών. Αξιολόγηση των Υπηρεσιών Υγείας.
Ενότητα 12	Στάδια στον  Σχεδιασμό των Υπηρεσιών Υγείας Ανάλυση προβλημάτων στις Υπηρεσίες Υγείας. Στόχοι και προτεραιότητες. Στρατηγικές. Λήψη αποφάσεων μεταξύ εναλλακτικών σχεδίων. Λειτουργικό σχέδιο (κατανομή πόρων, χρονοδιάγραμμα κλπ).  Εφαρμογή. Αξιολόγηση.
Ενότητα 13	Σύγχρονα Μέσα – Τρόποι Αναζήτησης και Κριτικής Αποτίμησης Επιστημονικής Βιβλιογραφίας  με τη βοήθεια Ψηφιακών Εργαλείων Στην πράξη –  χρησιμοποίηση σύγχρονων εργαλείων αναζήτησης και ανάκτησης σημαντικών επιστημονικών πληροφοριών από το χώρο των βιοιατρικών επιστημών.
Ενότητα 14	Επιδημιολογία και Πολιτική Υγείας Η Επιδημιολογία ως βασικό επιστημονικό εργαλείο της πολίτικης υγείας παρέχει δεδομένα για τον σωστό σχεδιασμό, σωστή κατεύθυνση και σωστή εφαρμογή των δράσεων για την δημόσια υγεία. Οι  Στρατηγικής Υγείας διαμορφώνονται βάσει του εντοπισμού των προβλημάτων και των αναγκών υγείας, της σωστής κατανομής των πόρων και της αξιολόγησης των εναλλακτικών προγραμμάτων, στα οποία χρησιμοποιούνται σαν αρχές η ισότητα, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων της υγείας.

Το εκπαιδευτικό υλικό αποτελείται από:

• εισηγήσεις, ηλεκτρονικές σημειώσεις
• συγγραφή εργασίας
• ασκήσεις αξιολόγησης

 

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου χορηγείται Πιστοποιητικό Παρακολούθησης από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.