Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη: Δρ Σταματία (Τίνα) Γκαράνη, Νομικός, Επιστημονική Συνεργάτις ΕΣΔΥ, Τομέας Δημόσιας Υγείας

Στόχος Μαθήματος

Στόχος  του μαθήματος είναι  να εισάγει τους φοιτητές  στις βασικές έννοιες  του Δικαίου Δημόσιας Υγείας και της  Βιοηθικής και να αναδείξει τη σχέση τους, όπως αυτή αναπτύσσεται  στην καθημερινή πράξη στο πλαίσιο παροχής θεραπευτικών, προληπτικών αλλά και διοικητικών υπηρεσιών.  Όταν οι φοιτητές θα έχουν ολοκληρώσει το μάθημα θα είναι σε θέση:

• να έχουν ολοκληρωμένη σφαιρική αντίληψη του σύγχρονου αυτού γνωστικού αντικειμένου
• να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τις βασικές ηθικές παραμέτρους σημαντικών ζητημάτων σύγχρονης δημόσιας υγείας,
• να εφαρμόζουν με κριτική σκέψη τις βασικές αρχές Βιοηθικής και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην  προσέγγιση μειζόνων ζητημάτων δημόσιας υγείας, όπως αυτό επιβάλλεται από τα ελληνικά και διεθνή νομοθετικά κείμενα,
• να χρησιμοποιούν τα εργαλεία κριτικής ανάλυσης  ζητημάτων δημόσιας υγείας
• να αναγνωρίζουν την ύπαρξη σημαντικών ηθικών και δεοντολογικών παραγόντων στη λήψη αποφάσεων  και στην υλοποίηση πολιτικών στο χώρο της Δημόσιας Υγείας
• να χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους αναφορικά με το ισχύον νομικό και δεοντολογικό πλαίσιο
• να κατανοούν και να ανταποκρίνονται στη σημασία των επιστημονικών εξελίξεων στο πλαίσιο του σύγχρονου διεθνούς γίγνεσθαι τόσο σε ζητήματα πράξης όσο και σε ζητήματα σχεδιασμού.

Αντικείμενο – Παραδοτέο Υλικό

Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει την ακόλουθη θεματολογία:

1.	Εισαγωγή στο Δίκαιο της Υγείας. Δικαίωμα στην υγεία και το δικαίωμα της αυτονομίας ως βάσεις του Δικαίου της Υγείας.
2.	Βιοηθική: Βασικές έννοιες και θεωρίες (δεοντολογικές και ωφελιμιστικές θεωρίες)
3.	Βιοηθική: Βασικές Αρχές. Αυτονομία, Ωφέλεια, Μη  βλάβη και Δικαιοσύνη.  Ανάλυση της έννοιας της αυτονομίας του ατόμου στο χώρο της Υγείας και δικαιολόγηση του θεσμού της  συγκατάθεσης .
4.	Υγεία και Ανθρώπινα Δικαιώματα (Α’ Μέρος): Ζητήματα σύγκρουσης ατομικού συμφέροντος και γενικού καλού. Παραβίαση θεμελιωδών ελευθερίων για λόγους δημόσιας υγείας .
5.	Υγεία και Ανθρώπινα Δικαιώματα (Β’ Μέρος): Βασικές γνώσεις του αντίστοιχου νομοθετικού πλαισίου. Παραδείγματα κοινωνικής διαμάχης ( Εμβολιασμοί, Μεταδοτικά Νοσήματα)
6.	Ευθύνη στο χώρο της υγείας – Ιατρική Ευθύνη (αστική, ποινική, πειθαρχική). Παραδείγματα από τη νομολογία.
7.	Η “Αρχή της Προφύλαξης”:  Ιστορική και νομική εξέλιξη της ΑτΠ, έννοια, βασικά χαρακτηριστικά. Παραδείγματα από  το χώρο της υγείας
8.	Επιστημονική έρευνα και Βιοηθική (Α’ Μέρος): ιστορία, εξέλιξη, παραδείγματα αντιδεοντολογικής έρευνας
9.	Επιστημονική έρευνα και Βιοηθική(Β’ Μέρος):  ελληνικό και διεθνές νομικό πλαίσιο. Παραδείγματα.
10.	Νέες Αναπαραγωγικές Τεχνολογίες: Εισαγωγή στα νομικά και ηθικά προβλήματα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Παρουσίαση βασικού νομοθετικού πλαισίου.
11.	Ηθικοί προβληματισμοί στη Γενετική. Προσωπικά δεδομένα, Βιοτράπεζες. Παραδείγματα.
12.	Αποφάσεις στο τέλος της ζωής- ζητήματα περιορισμού θεραπείας Το πρόβλημα της ευθανασίας στη σύγχρονη κοινωνία. Το «δικαίωμα στο θάνατο». Η έννοια του θανάτου με αξιοπρέπεια. Διαθήκες ασθενών.
13.	Μεταμοσχεύσεις ιστών και οργάνων Δωρεά οργάνων. Η έννοια του εγκεφαλικού θανάτου. Επιμένουσα Φυτική κατάσταση και ηθικά διλήμματα. Συστήματα συγκατάθεσης στις μεταμοσχεύσεις.
14.	Γενικά ηθικά ζητήματα στην ψυχική υγεία – Δικαιώματα Ψυχικά ασθενών .

 

Οι σχεδιασμένες μαθησιακές δραστηριότητες και οι διδακτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν:

Εισηγήσεις, ανάλυση παραδειγμάτων, χρήση ιστολογίου.

Το παραδοτέο υλικό περιλαμβάνει ηλεκτρονικές σημειώσεις και ανάρτηση σχετικών  άρθρων καθώς και κατάλογο συμπληρωματικής βιβλιογραφίας για  τυχόν ενδιαφερομένους.

Η επίδοση στις εξετάσεις υπολογίζεται ως εξής: 100% του τελικού βαθμού από τις γραπτές εξετάσεις

Σκοπός Μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι η   απόκτηση εργαλείων προσέγγισης του  ηθικού  και δεοντολογικού  υπόβαθρου της σύγχρονης Δημόσιας Υγείας,  η δυνατότητα κριτικής  ανάλυσης των σχέσεων υγείας,  δικαίου και βασικών αρχών της Βιοηθικής και η εφαρμογή τους στην  καθημερινή πράξη και στη  διαδικασία λήψης αποφάσεων.  Η σκοπιμότητα διεξαγωγής ενός τέτοιου μαθήματος είναι μεγάλη καθώς τόσο το Δίκαιο της Υγείας  όσο και η Βιοηθική,( αλλά και η προέκταση τους που συνιστά το λεγόμενο Βιοδίκαιο), συνιστούν επιστημονικούς κλάδους που –λόγω της ραγδαίας εξέλιξης των βιοϊατρικών επιστημών και της βιοτεχνολογίας-   γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη  και  περιλαμβάνονται  εδώ και δεκαετίες στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα  Σχολών επαγγελμάτων Υγείας αλλά και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου χορηγείται Πιστοποιητικό Παρακολούθησης από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας